Kennisbank

De extrinsieke incentiveneiging is het fenomeen waarbij individuen worden gemotiveerd door externe prikkels of beloningen, zoals geld, promotie, of andere vormen van erkenning, in plaats van intrinsieke motivatie, zoals interesse in de activiteit zelf. Dit kan leiden tot irrationele beslissingen en gedrag, waarbij individuen zich voornamelijk richten op het verkrijgen van de beloning in plaats van de kwaliteit van hun werk.

Het focuseffect (ook wel de aandachtsbias genoemd) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen hun aandacht richten op bepaalde aspecten van een situatie en andere aspecten negeren. Dit kan leiden tot foutieve inschattingen en beslissingen omdat de focus te sterk ligt op een specifiek element, terwijl andere elementen worden genegeerd.

De framing bias (ook wel het framing-effect genoemd) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen hun beslissingen laten beïnvloeden door de manier waarop informatie aan hen wordt gepresenteerd. Het effect treedt op wanneer dezelfde informatie anders wordt geformuleerd of gepresenteerd, en dit een verschil maakt in hoe mensen de informatie interpreteren en welke beslissing ze nemen.

De fundamentele attributiefout (in het Engels: fundamental attribution error) is een cognitieve vertekening die optreedt wanneer mensen de oorzaak van het gedrag van anderen verkeerd inschatten. De fout treedt op wanneer mensen de neiging hebben om het gedrag van anderen toe te schrijven aan hun persoonlijkheid en karaktereigenschappen, en minder aandacht besteden aan de invloed van externe factoren op hun gedrag.

De Gambler's Fallacy (ook wel de Wet van de Serie genoemd) is een cognitieve vertekening waarbij mensen denken dat toekomstige kansen worden beïnvloed door voorgaande gebeurtenissen, terwijl dit niet het geval is. Met andere woorden, mensen denken dat de uitkomst van een toevallig proces zoals het gooien van een muntstuk of een dobbelsteen, afhankelijk is van eerdere resultaten.

Gender bias, ook wel geslachtsbias genoemd, verwijst naar vooroordelen of discriminatie op basis van gender. Dit kan zowel bewust als onbewust zijn en komt voor in verschillende aspecten van het leven, waaronder werk, onderwijs, gezondheidszorg en sociale interacties.

Groupthink (groepsdenken) is een fenomeen dat optreedt wanneer een groep mensen met elkaar samenwerkt en een beslissing neemt zonder voldoende kritische evaluatie van alternatieve opties. Groepsdenken komt vaak voor in groepen die hecht en homogeen zijn en waarin de groepsleden een sterke band hebben met elkaar en de groep.

Het Halo-effect (Halo-effect) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij de perceptie van een persoon, object of gebeurtenis wordt beïnvloed door de algemene indruk die we van die persoon, dat object of die gebeurtenis hebben. De naam 'halo-effect' komt van het idee dat er als het ware een glorie of aura om de persoon of het object heen hangt, waardoor deze een positieve uitstraling heeft.

Het hard-easy effect (ook bekend als moeilijkheidseffect) is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen die een moeilijke taak uitvoeren, hun prestaties gunstiger beoordelen dan wanneer ze dezelfde taak gemakkelijk hebben voltooid. Dit komt doordat mensen geneigd zijn hun succes aan interne factoren toe te schrijven, zoals hun vaardigheden of inspanning, wanneer ze een moeilijke taak voltooien, terwijl ze hun succes bij een gemakkelijke taak meer toeschrijven aan externe factoren, zoals geluk.

Hindsight bias, ook bekend als de "ik wist het allemaal-along"-bias, is een cognitieve vooringenomenheid waarbij mensen de neiging hebben om achteraf te geloven dat een uitkomst voorspelbaarder was dan het eigenlijk was voordat de uitkomst bekend was. Kortom, mensen hebben de neiging om te geloven dat ze al wisten wat er zou gebeuren nadat het al gebeurd is.

De Hot-Hand Fallacy, ook wel bekend als de Hot-Hand Bias, is een cognitieve bias waarbij mensen de neiging hebben om te geloven dat een persoon die succesvol is bij een activiteit, meer kans heeft om in de nabije toekomst succesvol te zijn. Bijvoorbeeld, bij basketbal, als een speler meerdere keren achter elkaar een basket scoort, kan het publiek geloven dat de speler "hot" is en meer kans heeft om opnieuw te scoren.

Het IKEA-effect is een cognitieve bias waarbij mensen de neiging hebben om meer waarde te hechten aan producten die ze zelf hebben gemaakt of geassembleerd, dan aan vergelijkbare producten die door anderen zijn gemaakt. Het effect is vernoemd naar de Zweedse meubelgigant IKEA, die bekend staat om zijn doe-het-zelf-meubels.