top of page

Mensen nemen elke dag duizenden beslissingen. Als leidinggevenden maken we vaak gebruik van mentale shortcuts omdat we niet altijd de tijd hebben om elke beslissing uitgebreid te overdenken. In de gedragseconomie worden deze shortcuts, ook wel bekend als biases en heuristieken, geanalyseerd.

 

Mijn kennis en enthousiasme over dit specifieke vakgebied deel ik graag. Daarom vind je hier een overzicht van deze shortcuts. Als naslagwerk of ter inspiratie. Kennis hiervan kan je als bestuurder helpen betere besluiten te nemen.

Kennisbank

Identifiable Victim Effect

Het identifiable victim effect, ook wel bekend als het identificeerbare slachtoffereffect, is een cognitieve bias waarbij mensen meer betrokkenheid tonen bij individuele personen of dieren die in nood verkeren en die ze persoonlijk kunnen identificeren, dan bij groepen mensen of anonieme personen die in dezelfde situatie verkeren.

Illusion of Control

De "Illusion of Control" is een cognitieve bias die beschrijft hoe mensen de neiging hebben om te denken dat ze meer controle hebben over gebeurtenissen dan dat ze in werkelijkheid hebben. Mensen hebben de neiging om te geloven dat ze in staat zijn om resultaten te beïnvloeden, ook wanneer dit niet waar is. Deze bias kan leiden tot onrealistische verwachtingen en beslissingen die gebaseerd zijn op een verkeerd begrip van de feitelijke omstandigheden.

Illusion of Validity

De "Illusion of Validity" is een cognitieve bias waarbij mensen de neiging hebben om te denken dat hun oordeel of beslissingen gebaseerd zijn op betrouwbare en nauwkeurige informatie, terwijl dit niet het geval is. Deze bias kan leiden tot onjuiste conclusies en het nemen van verkeerde beslissingen.

Illusory Correlation

Illusoire correlatie (Illusory correlation in het Engels) verwijst naar de waargenomen associatie tussen twee variabelen die in werkelijkheid niet gerelateerd zijn. Dit verschijnsel kan optreden wanneer mensen bepaalde overtuigingen hebben over de relatie tussen twee variabelen, of wanneer ze selectief letten op bepaalde informatie die hun overtuigingen bevestigt.

In-group Bias

In-group bias (in-groepsbevooroordeeldheid) is een cognitieve vertekening waarbij mensen een positievere kijk hebben op de leden van hun eigen groep in vergelijking met de leden van andere groepen. Het kan gebaseerd zijn op verschillende criteria, zoals etniciteit, religie, nationaliteit of sociale klasse.

Incentivization

Incentivisatie (of motivatie door middel van prikkels) verwijst naar het proces waarbij een persoon of groep wordt gemotiveerd om een bepaalde actie te ondernemen door middel van een beloning of straf. Deze beloning kan van verschillende aard zijn, zoals geld, erkenning, promotie, vrije tijd of een combinatie van deze en andere prikkels.

Information Bias

Informatiebias verwijst naar het fenomeen waarbij beslissingen worden beïnvloed door de hoeveelheid informatie die beschikbaar is, zelfs als die informatie niet relevant of nuttig is voor de beslissing. Dit kan ertoe leiden dat mensen onnodig veel informatie verzamelen, wat leidt tot vertragingen in het besluitvormingsproces, of dat ze zich richten op irrelevante informatie en belangrijke details over het hoofd zien.

Katy Milkman

Katy Milkman is best known for her award-winning research on to identify and overcome barriers that prevent positive behavioral change. Her insights have been applied to topics such as savings, exercise, vaccination uptake, and discrimination.

Milkman is currently the James G. Dinan Professor at The Wharton School of the University of Pennsylvania. In addition to her teaching and research, she is a best-selling author, host of Charles Schwab’s popular behavioral economics podcast ‘Choiceology’, and the former president of the International Society for Judgment and Decision Making. Milkman is also the co-founder and co-director of the Behavior Change for Good Initiative at the Wharton School, a research center with the mission of advancing the science of lasting behavior change.

Lag Effect

Het Lag-effect, ook wel het Sequencing-effect genoemd, is een cognitieve bias die optreedt wanneer de volgorde van informatie de beoordeling van een beslissing beïnvloedt. In het bijzonder hebben mensen de neiging om de laatste informatie die ze hebben gehoord of gezien over te waarderen ten opzichte van de informatie die ze eerder hebben ontvangen. Dit betekent dat de volgorde waarin informatie wordt gepresenteerd, de uiteindelijke beslissing kan beïnvloeden.

Law of the Instrument

De Wet van het Instrument, ook wel bekend als het Wet van de Hamer of de Wet van de Vertrouwde Tool, is een cognitieve vooringenomenheid die inhoudt dat mensen de neiging hebben om zich te concentreren op een vertrouwd instrument of bekende oplossing, zelfs als er een betere of meer geschikte oplossing beschikbaar is.

Leveling and Sharpening

Leveling en Sharpening zijn twee termen die worden gebruikt om te beschrijven hoe mensen herinneringen kunnen veranderen.

Leveling verwijst naar het proces waarbij details uit een herinnering worden verwijderd of afgezwakt. Dit kan gebeuren wanneer iemand een herinnering deelt en niet alle details onthoudt of benadrukt. Hierdoor kan de oorspronkelijke herinnering na verloop van tijd minder gedetailleerd worden en kan er een vertekend beeld ontstaan.

Sharpening verwijst naar het tegenovergestelde proces, waarbij bepaalde details in een herinnering worden benadrukt of overdreven. Dit kan gebeuren wanneer iemand een emotionele reactie heeft op een gebeurtenis en deze details meer opvallen. Hierdoor kan de oorspronkelijke herinnering na verloop van tijd worden vervormd en kan er een vertekend beeld ontstaan.

Levels of Processing

Levels of Processing (LoP), of diepteverwerking in het Nederlands, is een theorie binnen de cognitieve psychologie die stelt dat hoe beter informatie wordt verwerkt, des te beter de informatie later kan worden onthouden. Het niveau van verwerking heeft dus invloed op de mate waarin informatie in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen.

bottom of page